Nedenlerim yoksa bir hiçim. Çünkü hiçbir bir olay, beni nedensiz bir şekilde bir mekânda ve zamanda “var etmiyor”. Nedenlerin, varlık ile alakalı bu somut ilişkisi birçok soruyu da gündeme getiriyor. Nedenler nedir? Nedenlerin nedenleri nedir? Nedenleri nerede bulabilirim? Nedenlerle olan ilişkimi ne belirliyor. Nedenleri bulmak kolay mı zor mu? Benden önce nedenleri bulanlar “onların sürekliliğini nasıl sağladı?” Ve neden, nedenleri konu almak zorunda kaldım? Bu yazının konusu “nedenler” olsun. TDK’ye göre zarf ve felsefsi anlamda neden, “Bir varlığı veya olayı etkileyen, oluşturan, doğuran şey; sebep, illet.” demektir. Bu tanıma göre nedenler olmazsa varlığı olayı etkileyen oluşturan doğuran şeylerde ortadan kalkacaktır. Dikkatle bakarsak doğurmak, oluşturmak ve etkilemek fiileri kullanılmış. Bu da gösteriyor ki bir neden bir olayı baştan sona tek başına da belirleyebilir veya bir parçasını etkileyebilir. O halde bir neden, varlık ve olaya direkt etki etmeyebilir, onu belki...